Vũ Cao Đàm (sinh năm 1908 tại Việt Nam và mất năm 2000 tại Pháp) là họa sĩ, nhà điêu khắc với nhiều tác phẩm tranh, tượng nổi tiếng được triển lãm ở nơi trên thế giới. Vũ Cao Đàm là một trong nhóm tứ kiệt trời u của nền hội họa Việt Nam (Phổ – Thứ – Lựu – Đàm).
Contents
Tiểu Sử Cuộc Đời Hoạ Sĩ Vũ Cao Đàm
Họa sĩ Vũ Cao Đàm sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Anh ruột của ông là bác sĩ Vũ Đình Tụng và em ruột là dược sĩ Vũ Công Thuyết, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Bản thân hoạ sĩ Vũ Cao Đàm là sinh viên khóa II của Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Đông Dương, Khoa Điêu khắc (1926-1931).
Ban đầu, ông tham gia cả hội họa và điêu khắc, nhưng sau đó chuyển hoàn toàn sang điêu khắc từ năm thứ hai. Ông kể: “Thầy Tardieu (Hiệu trưởng đầu tiên của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương) nhận thấy tôi có khả năng về điêu khắc và tôi đã nặn một tượng bán thân cho cha tôi, ông khen đẹp. Cho nên năm thứ hai, tôi chuyển hẳn sang ngành điêu khắc và tôi rất thích, sau đó tôi chuyên về chân dung”.
Sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương vào năm 1931 với thành tích cao, Vũ Cao Đàm được nhận học bổng sang Pháp về tạo hình tại Bảo tàng Louvre. Cùng ba người bạn học, họa sĩ Lê Phổ, Mai Trung Thứ và Lê Thị Lựu, ông sang Paris, nơi họ trở thành những sinh viên xuất sắc của Trường mỹ thuật Pháp – Việt.
Năm 1938, ông lập gia đình với một nghệ sĩ dương cầm người Pháp Renee. Trong thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ hai diễn ra (1939-1945), việc làm tượng trở nên vô cùng khó khăn do quân đội Đức chiếm đóng Pháp và sự cấm đúc vật liệu đồng. Vũ Cao Đàm phải nặn tượng bằng đất nung rồi đánh bóng. Hoàn cảnh khiến ông chuyển từ làm tượng sang vẽ tranh. Ông vẽ, ban đầu là tranh lụa, sau đó là sơn dầu.
Sự Nghiệp Của Hoạ Sĩ Vũ Cao Đàm
Sinh sống ở Pháp, Vũ Cao Đàm đã kết hợp sự sáng tạo độc đáo từ phương Đông và phương Tây với chủ đề Việt Nam trong các tác phẩm của mình, từ rất sớm đã được đánh giá cao trên thị trường quốc tế. Chính phủ Pháp đã mua 3 tác phẩm của ông từ những năm 1940, bao gồm hai bức tranh lụa “Chân dung người Hà Nội” (1939), “Đàn bà An Nam” (1939) và tượng đồng “Người Đông Dương”, tác phẩm này được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật André Diligent de Roubaix.
Tranh của Vũ Cao Đàm phản ánh sự ảnh hưởng của mỹ thuật miền Nam nước Pháp trong thời kỳ cực thịnh của trường phái Ấn tượng. Nhiều tác phẩm điêu khắc của ông được coi là điển hình của nghệ thuật điêu khắc hiện đại tại Việt Nam, trong đó có hai bức tượng được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam là “Chân dung” và “Thiếu nữ cài lược”.
Năm 1946, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh sang thăm Pháp, Vũ Cao Đàm đã đến gặp và xin phép được nặn tượng “Người”. Ông là nghệ sĩ Việt kiều duy nhất được phép tạo ra tượng này.
Do tình trạng hen suyễn, ông đã chuyển từ Paris để định cư ở Béziers, miền Nam nước Pháp vào năm 1949. Sau đó, ông chuyển tới sống ở Saint-Paul-de-Vence cho đến khi qua đời.
Năm 1998, gia đình của họa sĩ Vũ Cao Đàm đã tặng lại bức tượng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh. Hai năm sau, vào năm 2000, ông đã từ trần. Đó là một sự thanh thản, bởi trước khi ra đi, ông đã trao trọn tình yêu của mình cho quê hương và đất nước.
Giải Thưởng Của Hoạ Sĩ Vũ Cao Đàm
Hoạ sĩ Vũ Cao Đàm đã nhận được nhiều giải thưởng và vinh dự trong sự nghiệp của mình. Một số giải thưởng quan trọng mà ông đã đạt được:
1. Huy chương bạc, Huy chương vàng, và Giải thưởng Ngoại hạng – Hội Khuyến khích Mỹ thuật Mỹ nghệ Đông Dương (SADEAI) tại Triển lãm của SADEAI (1935-1937).
2. Tác phẩm lụa “Chân dung người Hà Nội” (1939) và “Đàn bà An Nam” (1939) được Chính phủ Pháp mua vào năm 1940.
3. Tượng đồng “Người Đông Dương” được Bảo tàng Mỹ thuật André Diligent de Roubaix (Pháp) sở hữu và trưng bày.
4. Danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (1990) – một tôn vinh cao quý của Nhà nước Việt Nam dành cho những người đã có đóng góp xuất sắc trong lĩnh vực nghệ thuật.
5. Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật (2001) – một giải thưởng uy tín của Chính phủ Việt Nam nhằm vinh danh những đóng góp xuất sắc cho văn hóa và nghệ thuật của đất nước.Đây chỉ là một số trong những giải thưởng và vinh dự mà hoạ sĩ Vũ Cao Đàm đã nhận được trong suốt sự nghiệp của mình.
Các Tác Phẩm Nổi Bật Của Hoạ Sĩ Vũ Cao Đàm
Mặc dù sinh sống ở Pháp, tuy nhiên phong cách nghệ thuật của Vũ Cao Đàm là sự kết hợp độc đáo giữa tư duy văn hóa phương Đông và phương Tây với chủ đề Việt Nam. Trong các tác phẩm của ông, ta có thể nhận thấy sự phản ánh rõ nét của ảnh hưởng từ trường phái Ấn tượng, một phong cách nghệ thuật miền Nam của Pháp đang đạt đỉnh cao vào thời điểm đó.
Nhiều tác phẩm điêu khắc của Vũ Cao Đàm được coi là những bản mẫu đáng chú ý trong nghệ thuật điêu khắc hiện đại của Việt Nam. Trong số đó, có hai bức tượng đặc biệt được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đó là “Chân dung” và “Thiếu nữ cài lược”. Hai tác phẩm này đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ họa sĩ và kiến trúc sư, người ta thường tái hiện chúng qua các phiên bản thạch cao.
Những bản sao thạch cao của hai bức tượng này thường xuất hiện trong các lớp học về kiến trúc và mỹ thuật, là nguồn tư liệu quan trọng cho việc học tập và nghiên cứu về nghệ thuật.
Tượng Chân dung người đội mũ tế
Tượng Bác Hồ thực hiện năm 1946
Tác phẩm Rừng Hoa
Phong cách điêu khắc của Ngô Cao Đàm đã học hỏi rất nhiều từ các tác phẩm của họa sĩ Rodin. Vũ Cao Đàm đã chứng minh rằng anh ấy thể hiện tốt trong thể loại bán thân. Ngay trong thời gian đi học (1926-1931), Ngô Cao Đàm đã tạo ra nhiều tác phẩm điêu khắc, chẳng hạn như:
- Đầu thiếu nữ (chất liệu đất nung, 1927)
- Thôn nữ (chất liệu đất nung, 1927)
- Tượng bán thân của Vũ Đình Thi (chất liệu đồng, 1927)
Những năm ở Pháp, Cao Đàm cùng các nghệ nhân Lê Phổ, Mai Trung Thứ, Lê Thị Lựu …với những sáng tác phong phú, có tính tìm tòi, kết hợp nhuần nhuyễn giữa nghệ thuật truyền thống phương Đông với hội họa phương Tây, đã góp phần nâng cao vị thế nghệ thuật của các họa sĩ Việt Nam và bạn bè quốc tế.
