Contents
Tiểu Sử Cuộc Đời Hoạ Sĩ Trần Khánh Chương
Họa sĩ Trần Khánh Chương sinh ngày 14/8/1943 tại xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam. Ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học và yêu nghệ thuật. Từ nhỏ, ông đã sớm bộc lộ năng khiếu và niềm đam mê với mỹ thuật. Gia đình ông đã ủng hộ và tạo điều kiện cho ông theo đuổi con đường nghệ thuật.
Năm 1959, khi mới 16 tuổi, Trần Khánh Chương đã quyết định theo đuổi con đường nghệ thuật một cách chuyên nghiệp. Ông bắt đầu học tại trường Mỹ thuật Công nghiệp Việt Nam, nơi ông chuyên tâm học tập và rèn luyện kỹ năng trong ngành gốm sứ. Sau 4 năm học tập và rèn luyện, ông tốt nghiệp trung cấp khoa Gốm vào năm 1963.
Sau khi tốt nghiệp, ông không ngừng nỗ lực và học hỏi để nâng cao tay nghề và kiến thức của mình. Từ năm 1968 đến 1970, ông có cơ hội sang Trung Quốc làm thực tập sinh về nghệ thuật sứ, nơi ông tiếp tục học hỏi và trau dồi kỹ năng, cũng như tiếp xúc với nhiều nghệ sĩ và kỹ thuật tiên tiến của nước bạn.
Không dừng lại ở đó, ông tiếp tục theo học tại Đại học Mỹ thuật Hà Nội, khóa Hội Họa, và tốt nghiệp vào năm 1975. Trong suốt quá trình học tập, ông luôn nỗ lực và dành nhiều tâm huyết cho các tác phẩm của mình, tạo ra nhiều tác phẩm nghệ thuật đặc sắc và ấn tượng.
Con Đường Nghệ Thuật
Sau khi tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Công nghiệp Việt Nam vào năm 1963, ông bắt đầu sự nghiệp của mình tại Phòng Kỹ thuật, Nhà máy sứ Hải Dương. Tại đây, ông không ngừng học hỏi và áp dụng những kiến thức và kỹ năng đã học để phát triển nghệ thuật gốm sứ. Sự nhiệt huyết và sáng tạo của ông đã để lại dấu ấn đậm nét trong ngành công nghiệp sứ.
Đến năm 1975, Trần Khánh Chương chuyển sang phục vụ trong quân đội, công tác tại Cục Quản lý giáo dục Bộ Tổng tham mưu. Thời gian này không chỉ giúp ông rèn luyện tính kỷ luật mà còn mở rộng tầm nhìn và cách nhìn nhận về nghệ thuật trong bối cảnh rộng lớn hơn.
Năm 1984, ông chính thức bắt đầu sự nghiệp làm việc trong ngành mỹ thuật, nơi ông đảm nhận nhiều vị trí quan trọng. Đặc biệt, ông giữ chức Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam suốt 4 khóa liên tiếp từ 1999 đến 2019, và cũng là Phó Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam trong hai khóa từ 2000 đến 2010. Ông còn là Ủy viên Hội đồng Lý luận Phê bình Văn học Nghệ thuật Trung ương khóa IX và X, và Đại biểu Quốc hội khóa XI từ 2002 đến 2007.
Sự nghiệp của Trần Khánh Chương không chỉ rực rỡ nhờ tài năng nghệ thuật xuất chúng mà còn bởi phong cách làm việc tận tụy và chân thành. Ông luôn thẳng thắn và rõ ràng trước những vấn đề nóng bỏng của mỹ thuật nước nhà, nhờ vào tính cách cởi mở, hoạt bát và nguyên tắc được rèn luyện từ môi trường sản xuất công nghiệp và quân đội. Những ai từng làm việc với ông đều nhận xét ông là “con người của công việc, đúng hẹn và thông tuệ.”
Trong những ngày cuối đời, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương lúc bấy giờ, ông Võ Văn Thưởng, đã đến thăm và chúc Tết họa sĩ Trần Khánh Chương. Cuộc gặp gỡ này không chỉ là sự tri ân mà còn là sự công nhận những đóng góp to lớn của ông trong sự phát triển của nền nghệ thuật nước nhà. Bộ sưu tập huy chương và thành tích của ông là minh chứng rõ ràng cho những cống hiến miệt mài, không ngừng nghỉ của họa sĩ Trần Khánh Chương.
Hành trình nghệ thuật của ông không chỉ là một câu chuyện về tài năng mà còn là một bài học về lòng kiên trì, sự tận tụy và tinh thần trách nhiệm. Trần Khánh Chương đã để lại một di sản vô giá cho ngành mỹ thuật Việt Nam, và tên tuổi của ông sẽ mãi mãi được ghi nhớ và kính trọng.
Phong Cách Nghệ Thuật
Họa sĩ Trần Khánh Chương, với những đóng góp to lớn trong vai trò quản lý, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong sự nghiệp sáng tác với một bộ sưu tập nghệ thuật đồ sộ và đa dạng. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là bức tranh sơn dầu “Đường lên Điện Biên”, sáng tác năm 2005, lấy cảm hứng từ những chuyến trở về chiến trường xưa nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đó là bức tranh đầu tiên ông vẽ về Điện Biên, mang trong mình những cảm xúc mãnh liệt và hoài niệm sâu sắc. Ông từng chia sẻ: “Hồi bé, ở trong Liên khu 4, tôi đã được tiếp xúc với những vũ khí và bộ đội nên trong ký ức của tôi, kháng chiến là một điều rất hiện hữu, không hề xa xôi, lạ lẫm. Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ, tôi lại được tiếp xúc với những chiến sĩ Điện Biên rất giản dị trong bộ trang phục áo xanh. Trong mắt tôi hồi ấy, hình ảnh bộ đội nên thơ vô cùng.”
Ngoài “Đường lên Điện Biên”, Trần Khánh Chương còn sở hữu nhiều tác phẩm nổi bật khác như “Màu xanh trên vùng đất đỏ”, “Ngày vui giải phóng”, “Những cánh diều”, “Bên cầu Thê Húc”, “Nhịp thời gian”, và “Trưa Cửa Tùng”. Không chỉ để lại những tác phẩm để đời, ông còn viết hai cuốn sách: “Gốm Việt Nam từ đất nung đến sứ” và “Gốm Việt Nam”, thể hiện kiến thức sâu rộng về nghệ thuật gốm sứ và sự am hiểu về vốn tạo hình cổ dân tộc.
Thành công của Trần Khánh Chương trước hết nằm ở loạt tranh thể hiện các mô típ dân gian, sử dụng kỹ thuật khắc thạch cao in trên giấy hoa tiên – loại giấy truyền thống vốn được xem là “hàng mã”. Qua đó, ông làm dậy lên một bảng màu mang đậm phong vị dân tộc, tạo nên một dấu ấn riêng biệt trong nghệ thuật. Ông không chỉ gắn bó với các chất liệu truyền thống mà còn không ngừng thử thách bản thân với nhiều chất liệu khác nhau như bột màu, gốm, lụa, sơn dầu, khắc gỗ, khắc thạch cao, và giấy dó. Tuy nhiên, với tempera trên nền lụa, Trần Khánh Chương mới thực sự tạo ra một hình thái nghệ thuật độc đáo, thoát khỏi mọi sự ràng buộc của truyền thống hay cổ điển, mở ra một phong cách hội họa hoàn toàn mới về hình sắc.
Từ năm 1961, Trần Khánh Chương đã tham gia triển lãm mỹ thuật trong nước, thể hiện tài năng và đam mê qua nhiều tác phẩm đa dạng về chất liệu và phong cách. Sự nghiệp của ông là một hành trình sáng tạo không ngừng nghỉ, luôn tìm kiếm tự do cho bút pháp và khám phá những miền đất mới trong nghệ thuật. Ông không chỉ là một họa sĩ tài năng mà còn là một người thầy, một nhà quản lý nghệ thuật xuất sắc, góp phần quan trọng vào sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam.
Các Tác Phẩm Tiêu Biểu
Đường lên Điện Biên (2005) – Sơn dầu
Tác phẩm này lấy cảm hứng từ những chuyến về chiến trường xưa nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là bức tranh đầu tiên ông vẽ về Điện Biên, mang trong mình những cảm xúc mãnh liệt và hoài niệm sâu sắc về thời kháng chiến.
Màu xanh trên vùng đất đỏ
Tác phẩm này thể hiện sự phong phú và tươi đẹp của thiên nhiên cũng như con người trên vùng đất đỏ bazan, nơi có những cánh đồng và rừng núi trù phú.
Ngày vui giải phóng
Bức tranh này ghi lại khoảnh khắc lịch sử của dân tộc Việt Nam trong ngày giải phóng, mang đến niềm vui và tự hào về độc lập, tự do.
Những cánh diều
Tác phẩm này thể hiện khung cảnh thanh bình với những cánh diều bay lượn trên bầu trời, biểu tượng cho sự tự do và ước mơ của con người.
Bên cầu Thê Húc
Đây là bức tranh mô tả cảnh đẹp của cầu Thê Húc, một trong những biểu tượng văn hóa của Hà Nội, kết hợp giữa vẻ đẹp thiên nhiên và kiến trúc cổ kính.
