Lê Phổ, sinh ngày 2 tháng 8 năm 1907 và qua đời ngày 12 tháng 12 năm 2001, được biết đến là một trong những họa sĩ vĩ đại của Việt Nam, và cũng là một tên tuổi nổi bật trên trường quốc tế với phong cách nghệ thuật lãng mạn và những tác phẩm có giá trị cao. Ông thường được mệnh danh là “Danh họa Việt Nam tại Pháp” và là một trong “bốn tài tử trời Âu” của nền hội họa Việt Nam, gồm có Lê Phổ, Nguyễn Phan Chánh, Lê Thị Lựu và Vũ Cao Đàm. Ông để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử nghệ thuật vẽ tranh Việt Nam, không chỉ bởi tài năng mà còn bởi sự ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới quê hương.
Contents
Tiểu Sử Cuộc Đời Của Hoạ Sĩ Lê Phổ
Lê Phổ sinh ra tại thôn Cự Lộc, xã Nhân Chính, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội). Cha ông là Lê Hoan, một quan đại thần trong triều Nguyễn được biết đến với công lao đánh bại nghĩa quân Đề Thám trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Ông mất mẹ khi mới 3 tuổi và sau đó mất cha khi 8 tuổi. Sau những biến cố này, ông sống cùng anh trai và chị dâu, phải chịu đựng nhiều trách nhiệm từ khi còn nhỏ.
Năm 1937, Lê Phổ rời Việt Nam sang Pháp và lập nghiệp ở đây. Ông kết hôn với bà Paulette Vaux, một phóng viên của báo Life & Time ở Paris vào năm 1947. Bà Vaux đã chia sẻ rằng ông sống rất nội tâm và ít khi nói đến tuổi thơ của mình. Ông được miêu tả là người có tính cách nhạy cảm, tinh tế, sống nội tâm và có gu thời trang đơn giản, lịch sự. Ông có dáng người cao, gầy, với đôi mắt luôn tỏa ra sự xa xăm và ít khi lộ ra cảm xúc, giọng nói thanh thoát.
Con Đường Nghệ Thuật
- Năm 1925, Lê Phổ được nhận vào khoá học đầu tiên của Trường Đại học Mỹ thuật Đông Dương. Ông là một trong 10 sinh viên Việt Nam được giáo sư Victor Tardieu, một họa sĩ chuyên sâu về các trường phái nghệ thuật châu Âu, xếp vào nhóm sinh viên “tinh hoa”. Qua 5 năm học tại đây, ông chịu ảnh hưởng sâu sắc từ trường phái nghệ thuật Á Đông. Bà Paulette Vaux, vợ ông, đã chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng Lê Phổ coi giáo sư Tardieu như người cha tinh thần và ông ngưỡng mộ sâu sắc ông này.
- Năm 1928, Lê Phổ cùng với các họa sĩ Vũ Cao Đàm và Mai Trung Thứ tổ chức triển lãm tranh đầu tiên tại Hà Nội, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp nghệ thuật của ông tại quê nhà.
- Năm 1931, Lê Phổ sang Pháp để trang trí một số triển lãm tại Paris. Sau đó, ông được cấp học bổng để học tại Trường Mỹ thuật Paris, mở ra cơ hội tiếp xúc và làm quen với nhiều trường phái nghệ thuật châu Âu, trong đó có trường phái Ấn tượng, một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển nghệ thuật của ông sau này.
- Năm 1933, ông trở về Hà Nội và tham gia giảng dạy tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, đồng thời tiếp tục sáng tác và truyền đạt kinh nghiệm cho thế hệ sau.
- Năm 1935, Lê Phổ đến Bắc Kinh để nghiên cứu nghệ thuật cổ điển Trung Hoa tại các cung điện đền đài, trước khi được mời đến Huế để vẽ chân dung ông hoàng Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương, đồng thời thực hiện nhiều tác phẩm trang trí quan trọng tại cung đình Huế.
- Năm 1937, ông quay lại Paris để phụ trách gian hàng Đông Dương tại triển lãm quốc tế, và đây cũng là lần ông quyết định định cư tại Pháp, nơi mà ông sâu sắc khám phá và hấp thụ các trường phái nghệ thuật đa dạng của châu Âu.
- Năm 1938, Lê Phổ tổ chức triển lãm phòng tranh cá nhân đầu tiên tại Pháp, nơi các tác phẩm về người đẹp Việt Nam và những cảnh đời thường thu hút sự quan tâm và yêu thích mạnh mẽ từ công chúng phương Tây.
- Năm 1941, ông cùng với họa sĩ Mai Trung Thứ tổ chức cuộc triển lãm tranh tại Alger, thành công rực rỡ với nhiều tác phẩm được bán đi khắp nơi.
- Năm 1963, ông hợp tác với phòng tranh Wally Finday ở Mỹ, nơi ông giới thiệu và trưng bày các tác phẩm của mình cho đại chúng quốc tế.
- Con đường nghệ thuật của Lê Phổ là một hành trình sáng tạo và tìm tòi không ngừng nghỉ, với sự ảnh hưởng sâu sắc từ nhiều nền văn hóa và trường phái nghệ thuật khác nhau, góp phần làm nên tên tuổi lớn của ông trong làng hội họa Việt Nam và quốc tế.
Phong Cách Nghệ Thuật
Phong cách nghệ thuật của hoạ sĩ Lê Phổ được biết đến là sự kết hợp tinh tế giữa ảnh hưởng của trường phái nghệ thuật Á Đông và phương pháp vẽ pha trộn các yếu tố Âu Mỹ hiện đại. Đây là một sự hòa quyện tinh tế giữa nét vẽ truyền thống và tầm nhìn hiện đại của một người nghệ sĩ đã trải qua nhiều trải nghiệm văn hóa khác nhau.
Ảnh hưởng của trường phái Á Đông
- Lê Phổ được đào tạo chuyên sâu tại Trường Đại học Mỹ thuật Đông Dương dưới sự hướng dẫn của giáo sư Victor Tardieu, người có sự hiểu biết sâu sắc về các trường phái nghệ thuật châu u. Ông được xếp vào nhóm sinh viên “tinh hoa” và hướng đi theo trường phái nghệ thuật Á Đông.
- Phong cách nghệ thuật của Lê Phổ thể hiện sự lãng mạn, tinh tế, dịu dàng và nội tâm. Ông thường sử dụng những nét vẽ mềm mại, uyển chuyển, tạo nên những hình ảnh thanh nhã và màu sắc nhẹ nhàng.
Sự kết hợp độc đáo
Lê Phổ là người mang đến một góc nhìn mới mẻ và pha trộn độc đáo giữa nghệ thuật phương Đông truyền thống và các phương pháp hiện đại từ phương Tây. Ông kết hợp các yếu tố như phối cảnh, ánh sáng, biểu cảm của các họa sĩ phương Tây với sắc màu, nét vẽ, và chủ đề phương Đông.
Chủ đề tập trung
Chủ đề chính trong tác phẩm của Lê Phổ thường là phụ nữ Việt Nam trong những bối cảnh hằng ngày, thể hiện qua những hình ảnh nhẹ nhàng, duyên dáng và thanh thoát. Ông thường vẽ các cô gái Việt Nam trong tà áo dài, hoa sen, hoa mai, và các phong cảnh thiên nhiên Việt Nam.
Tính nghệ thuật sáng tạo
Lê Phổ có khả năng sáng tạo mạnh mẽ và tinh tế, thể hiện qua việc sử dụng màu sắc sặc sỡ, tạo nên các hiệu ứng ánh sáng và màu sắc phong phú. Ông biến những bối cảnh đời thường trở nên lãng mạn, mê hoặc bằng cách sắp xếp và lựa chọn màu sắc.
Các Tác Phẩm Tiêu Biểu
Bức chân dung Hoàng hậu Nam Phương
Đây là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Lê Phổ khi ông được mời vẽ chân dung Hoàng hậu Nam Phương, vợ của vua Bảo Đại. Bức chân dung này thể hiện sự điêu luyện trong cách thể hiện biểu cảm và đặc trưng văn hóa của người phụ nữ Việt Nam vào thời điểm đó.
Các tác phẩm về phụ nữ Việt Nam trong áo dài
Lê Phổ nổi tiếng với các bức tranh về phụ nữ Việt Nam trong tà áo dài, thể hiện sự duyên dáng, thanh thoát và sắc sảo của người phụ nữ Việt Nam. Những bức tranh này thường được vẽ trong các bối cảnh thiên nhiên hoặc nội thất truyền thống, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Các bức tranh hoa sen và hoa mai
Lê Phổ có nhiều tác phẩm về hoa sen và hoa mai, biểu hiện sự mê hoặc của ông với vẻ đẹp tinh tế và sắc màu của các loài hoa này. Những bức tranh này thường mang đậm tính chất trang nhã và nghệ thuật của nghệ sĩ.
Các cảnh đời thường và cảnh thiên nhiên Việt Nam
Lê Phổ cũng thường vẽ các cảnh đời thường của người dân Việt Nam như cảnh thôn quê, cánh đồng lúa xanh, những con đường làng mưa giăng mờ. Những bức tranh này thể hiện sự ấm áp và gần gũi với cuộc sống của người dân.
Các tranh vẽ theo phong cảnh Huế và Trung Quốc
Lê Phổ có những bức tranh lớn về phong cảnh cung đình Huế và các cảnh đền đài ở Bắc Kinh, Trung Quốc, thể hiện sự tinh tế và nghiêm trang của kiến trúc cổ điển phương Đông.
Các tác phẩm của Lê Phổ không chỉ đơn thuần là các bức tranh mà còn là những tác phẩm nghệ thuật với giá trị văn hóa sâu sắc, góp phần làm nên tên tuổi của ông trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam và quốc tế.
