American Gothic (1930) của danh hoạ Grant Wood, hiện thuộc bộ sưu tập Viện Nghệ thuật Chicago, là một trong những kiệt tác nổi tiếng của nghệ thuật Mỹ thế kỷ 20. Lấy cảm hứng từ ngôi nhà phong cách Gothic ở Eldon, Iowa, Wood đã vẽ một người nông dân và con gái ông (thường bị nhầm là vợ) đứng trước ngôi nhà này. Mẫu nhân vật trong tranh là chị gái của Wood, Nan Wood Graham, và nha sĩ của ông, Tiến sĩ Byron McKeeby. Người phụ nữ diện tạp dề họa tiết thuộc địa, trong khi người đàn ông mặc quần yếm và cầm chiếc chĩa ba, tượng trưng cho phong cách nông thôn Mỹ. Các chi tiết như cây lưỡi mẹ chồng và cây thu hải đường beefsteak trên hiên nhà cũng góp phần tạo nên không khí của bức tranh. Từ năm 2016 đến 2017, American Gothic lần đầu được triển lãm ngoài Mỹ tại Paris và London, thu hút sự chú ý rộng rãi .
Contents
Nguồn Gốc Của Tác Phẩm “American Gothic”: Cảm Hứng & Quá Trình Sáng Tác
Vào tháng 8 năm 1930, Grant Wood, họa sĩ Mỹ được đào tạo ở châu Âu, đã đến Eldon, Iowa, cùng với họa sĩ trẻ John Sharp. Trong chuyến đi này, Wood bị thu hút bởi Ngôi nhà Dibble, một ngôi nhà nhỏ màu trắng mang phong cách Gothic của Carpenter. Được Sharp giới thiệu, Wood đã phác thảo ngôi nhà ngay trên một phong bì – một khoảnh khắc sáng tạo mở ra cho một trong những tác phẩm biểu tượng nhất của nghệ thuật Mỹ. Ông xem ngôi nhà như “một hình thức phô trương vay mượn” và “một cấu trúc mỏng manh rất dễ vẽ,” với những đường nét Gothic nổi bật dù là trong một ngôi nhà đơn giản của nông thôn Iowa.
Wood quyết định vẽ ngôi nhà cùng với “kiểu người mà ông cho là nên sống trong đó.” Để tái hiện vẻ đẹp giản dị của vùng nông thôn Mỹ, ông chọn chị gái Nan làm mẫu cho nhân vật nữ và nha sĩ của mình, Tiến sĩ Byron McKeeby, cho nhân vật nam. Nan mặc tạp dề họa tiết thuộc địa, một thiết kế mà cô đã tự may và thêm viền rickrack lấy từ váy cũ của mẹ. Cặp đôi trong tranh được hình dung là cha và con gái, như Wood từng giải thích, dù nhiều người thường nhầm lẫn là vợ chồng.
Các chi tiết trong bức tranh làm nổi bật nét Gothic qua cách bố trí các yếu tố theo chiều dọc: từ chiếc chĩa ba, đường may trên quần yếm, đến cửa sổ hình vòm. Wood đã phác thảo kiến trúc ngôi nhà ngay tại Eldon, nhưng chỉ hoàn thiện bức tranh khi trở về xưởng vẽ ở Cedar Rapids, với sự hỗ trợ của một bức ảnh ngôi nhà để thêm chi tiết chính xác. *American Gothic* ra đời từ những chi tiết chân thực và phong cách đặc biệt này, trở thành biểu tượng văn hóa nổi bật của nghệ thuật Mỹ trong thế kỷ 20.
Ý Nghĩa Thật Sự Đằng Sau Bức Hoạ “American Gothic” Là Gì ?
Bức tranh American Gothic của Grant Wood là một biểu tượng nổi bật của nghệ thuật Mỹ, ghi dấu trong lòng công chúng từ những ngày đầu ra mắt tại Viện Nghệ thuật Chicago. Ban đầu, một giám khảo của cuộc thi tại đây xem bức tranh là một “món quà tình nhân hài hước.” Tuy nhiên, một người bảo trợ của bảo tàng đã thuyết phục ban giám khảo trao tặng giải thưởng huy chương đồng và giải thưởng 300 đô la, đồng thời thuyết phục bảo tàng mua lại tác phẩm này. American Gothic sau đó nhanh chóng lan truyền qua các tờ báo lớn từ Chicago đến New York, nhưng khi xuất hiện trên tờ Cedar Rapids Gazette, nó gây nên tranh cãi. Người dân Iowa, nơi Wood lấy cảm hứng, cảm thấy bị xúc phạm vì bức tranh có vẻ miêu tả họ là những người khắc khổ, đạo đức giả. Đáp lại, Wood cho rằng ông không có ý phê phán mà chỉ muốn thể hiện lòng trân trọng với quê hương.
Giới phê bình nghệ thuật đã đánh giá cao tác phẩm này, trong đó có những tên tuổi như Gertrude Stein và Christopher Morley, cho rằng bức tranh mang sắc thái châm biếm cuộc sống nông thôn. Nó được xem là một phần của dòng chảy nghệ thuật phản ánh hiện thực xã hội Mỹ trong văn học, như các tiểu thuyết Winesburg, Ohio (1919) của Sherwood Anderson và Main Street (1920) của Sinclair Lewis. Khi cuộc Đại suy thoái bắt đầu, American Gothic lại được nhìn nhận như một biểu tượng của tinh thần kiên cường Mỹ, đề cao sức mạnh của cộng đồng nông thôn.
Wood đã thúc đẩy sự chuyển đổi này bằng cách từ bỏ phong cách nghệ thuật Paris phóng khoáng, cùng các họa sĩ dân túy Trung Tây như John Steuart Curry và Thomas Hart Benton, chống lại sự thống trị của giới nghệ thuật bờ Đông. Wood từng nói: “Tất cả những ý tưởng hay mà tôi có đều đến khi tôi đang vắt sữa bò,” thể hiện một sự kính trọng chân thành với đời sống nông thôn. Trong American Gothic, ông mong muốn mô tả người nông dân và con gái của ông như những người sống sót kiên cường, nhằm tôn vinh sức mạnh của cộng đồng trong thời kỳ khó khăn.
Nhà sử học nghệ thuật Wanda M. Corn cho rằng American Gothic không miêu tả một cặp đôi hiện đại, mà là hình ảnh hoài niệm về những gia đình miền Trung Tây thời trước Thế chiến thứ nhất. Đặc điểm này được thể hiện qua trang phục cổ điển và tư thế nghiêm trang của các nhân vật, giống với các bức ảnh phơi sáng lâu của các gia đình cùng thời.
Những nghiên cứu sâu hơn của nhà sử học Tripp Evans cho rằng American Gothic chứa đựng biểu tượng về sự mất mát và đau buồn, với hình ảnh rèm cửa kéo kín ở cả tầng trên và tầng dưới vào ban ngày – một phong tục tang lễ của nước Mỹ thời Victoria. Hình ảnh người phụ nữ mặc váy đen, ánh mắt ngoảnh đi như thể che giấu nước mắt, gợi nhắc đến nỗi buồn. Evans cho rằng cái chết có lẽ đã ám ảnh Wood từ nhỏ, khi ông mất cha ở tuổi 10 và sống trong gara của một nhà tang lễ.
Năm 2019, nhà văn văn hóa Kelly Grovier đã mô tả bức tranh như một ẩn dụ về các vị thần La Mã Pluto và Proserpina. Quả cầu trên cánh quạt thời tiết phía trên ngôi nhà được xem như biểu tượng của hành tinh Pluto, còn hình ảnh người đàn ông với cây chĩa ba và trâm cài áo của người phụ nữ được cho là đại diện cho các vị thần La Mã. Nhà văn Guy Davenport cũng đưa ra ý kiến tương tự, so sánh cặp đôi này với các hoàng tử và công chúa thời Ai Cập cổ đại, là người bảo vệ và ban phát giữa trời và đất.
Qua những cách nhìn khác nhau, American Gothic vẫn là tác phẩm mang tính biểu tượng sâu sắc, vượt qua ranh giới của một bức tranh đơn thuần và trở thành hiện thân của nhiều tầng ý nghĩa văn hóa và lịch sử.
Những Câu Chuyện Thú Vị Về Bức Tranh
Bức tranh American Gothic của Grant Wood, mang tính biểu tượng thời kỳ Đại suy thoái, đã truyền cảm hứng cho những phiên bản nhại lại đầu tiên, nổi bật là bức ảnh năm 1942 của Gordon Parks về người phụ nữ dọn dẹp Ella Watson tại Washington, DC. Tác phẩm này thường xuyên được tái hiện lại trong nhiều lĩnh vực văn hóa đại chúng. American Gothic đã xuất hiện trong các chương trình Broadway như The Music Man, các bộ phim nổi tiếng như The Rocky Horror Picture Show, và nhiều chương trình truyền hình như Green Acres (ở cảnh cuối phần mở đầu), tập phim The Dick Van Dyke Show mang tên “The Masterpiece”, và Pee-Wee’s Playhouse qua tập “Miss Yvonne’s Visit.” Tác phẩm còn được tái hiện hài hước trong The Simpsons (“Bart Gets an Elephant”), SpongeBob SquarePants, và cảnh mở đầu của King of the Hill.
Ngoài ra, American Gothic còn xuất hiện trong các chiến dịch quảng cáo, lĩnh vực khiêu dâm, và các bức ảnh của các cặp đôi khi họ đối diện máy ảnh trong tư thế tương tự, với một trong hai người cầm chĩa ba hoặc một vật thay thế khác. Bức tranh này cũng được sử dụng trong phần mở đầu của chương trình truyền hình Desperate Housewives (2004–2012), đóng vai trò như một biểu tượng về cuộc sống vùng ngoại ô.
Gần đây, vào năm 2023, Google đã ra mắt một quảng cáo cho dòng điện thoại thông minh của mình, tái hiện lại cảnh biểu tượng của American Gothic. Trong video, một người cha và con gái đứng trước ngôi nhà ban đầu trong tư thế kinh điển, và các biến thể khác của tư thế này cũng xuất hiện trong nhiều bối cảnh sáng tạo khác, bao gồm mặc đồ lặn, hóa trang thành bộ xương, đi cắm trại và mặc trang phục trượt tuyết. American Gothic tiếp tục khẳng định sức sống trong văn hóa đại chúng, là nguồn cảm hứng cho sự hài hước và sáng tạo đa dạng.
