Họa sĩ Mai Văn Hiến (1923 – 2006) là một tên tuổi lớn trong nền mỹ thuật Việt Nam. Ông được biết đến với vai trò đa dạng: họa sĩ tài năng, nhà thiết kế tài ba, và nhà hoạt động nghệ thuật tâm huyết.
Contents
Tiểu Sử Cuộc Đời Hoạ Sĩ Mai Văn Hiến
Nhắc đến Mai Văn Hiến, người ta nhớ đến một danh họa với tài năng xuất chúng và lòng yêu nước nồng nàn. Sinh ra tại Mỹ Tho, Tiền Giang vào năm 1923, ông sớm bộc lộ niềm đam mê hội họa và theo học tại trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam) từ năm 1943 đến năm 1945.
Cùng chung chí hướng với những người bạn như Nguyễn Sáng, Nguyễn Huyến,… họa sĩ Mai Văn Hiến đã góp sức vẽ mẫu tiền đầu tiên cho ngân hàng nhà nước trong thời kỳ đầu mới thành lập. Khi toàn quốc bùng nổ kháng chiến, ông gia nhập quân đội, trở thành chiến sĩ kiêm họa sĩ.
Sự Nghiệp Của Họa Sĩ Mai Văn Hiến
Sự nghiệp nghệ thuật của Mai Văn Hiến trải dài và ghi dấu ấn qua nhiều giai đoạn lịch sử. Ngay từ những năm tháng tuổi trẻ, ông đã hăng hái tham gia cách mạng, cống hiến tài năng cho công tác tuyên truyền bằng những bức tranh cổ động đầy sức sống.
Năm 1945, ông cùng các họa sĩ là Nguyễn Đỗ Cung, Nguyễn Sáng và Nguyễn Văn Khanh được giao nhiệm vụ thiết kế những tờ giấy bạc đầu tiên cho Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tác phẩm của ông – tờ giấy bạc 5 đồng – đã trở thành biểu tượng cho tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường của dân tộc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Tháng 7 năm 1947, Mai Văn Hiến được điều động về Tổng cục Chính trị Quân đội. Ông cùng họa sĩ Dương Bích Liên đảm nhiệm việc minh họa và trình bày cho báo Vệ quốc quân (tiền thân của báo Quân đội Nhân dân). Từ đó, ông chính thức trở thành một người lính. Ông tham gia vào các chiến dịch Đông Bắc (1949), Vùng Mỏ (1951), Giải phóng Tây Bắc (1952), Giải phóng Thượng Lào (1953) và chiến dịch Điện Biên Phủ (1954). Trong suốt thời gian này, ông đã ghi chép lại vô số ký họa về bộ đội và dân công bằng bút chì, bút sắt. Những ký họa này trở thành tư liệu quý giá giúp ông sáng tác những tác phẩm sơn dầu nổi tiếng sau này.
Tháng 10 năm 1954 khi hòa bình lập lại, Mai Văn Hiến được điều động về Hà Nội. Ông công tác tại Phòng Văn nghệ Quân đội, sau đó chuyển sang Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Ông tham gia trình bày và minh họa cho tạp chí, và được đánh giá cao bởi nét vẽ khỏe khoắn, độc đáo.
Năm 1957, tại Đại hội thành lập Hội Mỹ thuật Việt Nam, ông được bầu làm ủy viên Ban Chấp hành khóa I (1957-1983). Ông cũng tham gia Ban tổ chức các triển lãm mỹ thuật toàn quốc từ năm 1954 đến những năm sau đó.
Đầu năm 1966, Mai Văn Hiến được điều về Hội Mỹ thuật Việt Nam với hai chức vụ: Ủy viên thường trực Ban Thường vụ và Trưởng ban đối ngoại. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, ông được bổ nhiệm thêm làm Tổng biên tập Tạp chí Mỹ thuật. Ngoài công tác quản lý, ông vẫn miệt mài sáng tác tranh, minh họa báo, vẽ tranh biếm họa, và viết bài cho các báo và tạp chí.
Năm 1983, sau khi kết thúc nhiệm kỳ I của Ban Chấp hành Hội Mỹ thuật Việt Nam, ông nghỉ hưu. Tuy nhiên, ông vẫn tiếp tục vẽ tranh và tham gia tất cả các triển lãm lớn. Các tác phẩm của ông trong giai đoạn này được đánh giá cao bởi giới chuyên môn và công chúng.
Giải Thưởng Và Danh Hiệu
Ngày 5/10/1954, Hội Văn nghệ Việt Nam tổ chức triển lãm 154 tác phẩm tại Việt Bắc, nhằm tổng kết thời kỳ mỹ thuật kháng chiến chống Pháp (1945-1954). Trong triển lãm lần này, họa sĩ Mai Văn Hiến đã đạt giải thưởng chính thức với tác phẩm Gặp gỡ (1954) và các ký họa về bộ đội.
Năm 1984, Mai Văn Hiến được Bộ Quốc phòng trao Giải thưởng văn học-nghệ thuật đợt đầu tiên. Đến năm 2001, họa sĩ Mai Văn Hiến đã được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật và Huân chương Lao động hạng Nhất. Điều này đã khẳng định tài năng, công lao sáng tạo của ông đóng góp cho nền mỹ thuật Việt Nam.
Tác Phẩm Tranh Nổi Bật Của Họa Sĩ Mai Văn Hiến
Họa sĩ Mai Văn Hiến có nhiều năm gắn bó với quân đội và Hội Mỹ thuật Việt Nam. Các tác phẩm của ông chủ yếu là tranh sơn dầu về hình tượng Bác Hồ, bộ đội, về tình quân dân, đặc biệt là về những năm tháng kháng chiến chống Pháp. Phong cách nghệ thuật của Mai Văn Hiến được đánh giá cao bởi bút pháp hiện thực đơn giản và tinh tế, hóm hỉnh và đầy tinh thần lạc quan cách mạng.
Một số tác phẩm tiêu biểu của họa sĩ Mai Văn Hiến:
“Bác Hồ và chú liên lạc” sáng tác năm 1990-1991, kích thước 130x170cm, sơn dầu, họa sĩ Mai Văn Hiến ( 1923 – 2006 ), sưu tập tư nhân, Hà nội.
Tiếng hát mùa chiến dịch (180 x 120cm, 1994)
Bộ đội và dân công Đông Bắc 1999. Sơn dầu. 70x100cm Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam
Sương tan. 1992. Sơn dầu. 60x90cm. Lưu giữ tại Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội
