Contents
Sỹ Tốt – Người Hoạ Sĩ Nông Dân
Nguyễn Sỹ Tốt sinh năm 1920 tại làng Cổ Đô, huyện Ba Vì, Hà Tây cũ, hiện nay là ngoại thành Hà Nội. Ông là một trong những nhân vật tiêu biểu đã góp phần xây dựng và phát triển nghệ thuật hội họa tại ngôi làng này, nơi được mệnh danh là cái nôi của hội họa Việt Nam. Ông không chỉ là một họa sĩ tài năng, mà còn là người thầy tận tụy, người truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ.
Ngay từ khi còn nhỏ, Sỹ Tốt đã bộc lộ niềm đam mê mãnh liệt với hội họa. Ông thường đi khắp làng, sử dụng bút chì hoặc cục than để vẽ lại những hình ảnh quen thuộc như ngôi đình, cổng chùa, cánh đồng quê. Những hình ảnh đơn sơ này không chỉ là ký ức của riêng ông mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho những tác phẩm sau này.
Cây Đa Trong Làng Họa Sĩ – Sỹ Tốt
Năm 1946, Sỹ Tốt gia nhập quân đội thuộc Sư đoàn 316 và tham gia nhiều chiến dịch lớn như Biên giới, Tây Bắc, Điện Biên Phủ. Trong suốt thời gian phục vụ, ông luôn giữ vững niềm đam mê hội họa. May mắn thay, ông được cử đi học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, nơi ông được chính danh họa Tô Ngọc Vân trực tiếp giảng dạy. Đây là bước ngoặt quan trọng giúp ông phát triển tài năng và học hỏi từ những người thầy giỏi nhất.
Sau khi hoàn thành khóa học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, Sỹ Tốt trở về quê hương Cổ Đô. Tại đây, ông dùng cây cọ của mình ghi lại những hình ảnh bình dị của làng quê và chân dung những người nông dân. Những tác phẩm của ông nhanh chóng thu hút sự chú ý và yêu thích của người dân trong làng. Nhận thấy niềm đam mê hội họa lan rộng, Sỹ Tốt đã tận tụy truyền dạy miễn phí cho những ai yêu thích nghệ thuật, từ đó khơi dậy niềm say mê hội họa trong lòng người dân Cổ Đô.
Sỹ Tốt là tác giả của những bức tranh nổi tiếng như “Tiếng đàn bầu” và “Bế con” đang được lưu giữ tại Viện Bảo tàng Mỹ thuật quốc gia. Nhiều tác phẩm của ông hiện được lưu giữ tại các viện bảo tàng lớn ở Mỹ, Pháp, Đức, Thụy Điển, Ba Lan và nhiều quốc gia khác. Trong suốt cuộc đời nghệ sĩ của mình, Sỹ Tốt đã sáng tác gần 1.000 bức tranh, trong đó có 100 bức vẽ hoa. Những tác phẩm của ông không chỉ có giá trị nghệ thuật cao mà còn mang giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc.
Sau khi học tại trường mỹ thuật, Sỹ Tốt về công tác tại Sở Văn hóa Khu tự trị Việt Bắc từ năm 1963 đến năm 1976. Trong thời gian này, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của văn hóa nghệ thuật miền Bắc. Sau khi về hưu, ông vẫn tiếp tục sáng tác và dạy vẽ tại quê nhà.
Ông đã được tặng nhiều huân chương cao quý như Huân chương Độc lập Hạng Nhì, Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì và Ba, Huy chương Vì sự nghiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Huy chương Vì sự nghiệp Mỹ thuật Việt Nam và Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng.
Từ Sỹ Tốt và dưới sự hướng dẫn của ông, nhiều thế hệ họa sĩ trẻ tại làng Cổ Đô đã ra đời và trưởng thành. Các họa sĩ như Sĩ Tuấn, Sĩ Thiết, Ngô Bình Thiểm, Sao Mai, Giang Khích, Nguyễn Thạch, Trần Hòa và nhiều người khác đã tiếp nối con đường nghệ thuật mà Sỹ Tốt đã mở ra, đóng góp vào sự phát triển của hội họa Việt Nam.
Sinh thời, mỗi khi trở về quê, ông thường cầm cọ và vẽ trước sự háo hức của con cháu, bạn bè và trẻ em trong làng. Ông tranh thủ chỉ dạy, cầm tay các em nhỏ uốn từng nét vẽ. Giấy vẽ có khi là nền đất, sân gạch, và bút vẽ là miếng gạch non, cành tre đập dập. Những bức tranh đầu tiên của các em là hình ảnh đàn gà, chú ỉn, lũy tre, đụn rơm, bụi duối quanh nhà. Ông đã gieo niềm đam mê hội họa vào tâm hồn vốn đã đầy chất nghệ thuật của người dân làng.
Làng Cổ Đô hiện nay có khoảng 800 gia đình với gần 3.000 dân mà gia đình nào cũng có người vẽ tranh. Họ coi vẽ tranh như một thú giải trí hàng ngày. Sau một ngày làm việc vất vả, nhiều người lại mang giấy bút, toan, màu ra triền đê để vẽ. Họ vẽ hết cảnh vật trong làng rồi lại chằng giá vẽ lên yên xe đạp, xe máy để tìm cảm hứng sáng tác ở các miền quê khác.
Nếu có dịp ghé thăm làng Cổ Đô, đừng quên ghé qua Bảo tàng họa sĩ Sỹ Tốt để chiêm ngưỡng nhiều tác phẩm nghệ thuật của ông. Bảo tàng nằm gần bến Trung Hà, nơi sông Đà và sông Hồng hợp lưu. Làng Cổ Đô mang vẻ đẹp bình dị của vùng đồng bằng châu thổ, với cây đa, bến nước và con đò. Người dân Cổ Đô nổi tiếng với sự chăm chỉ và sáng tạo trong lao động, và làng Cổ Đô từ lâu đã vang danh làng họa sĩ.
Bảo Tàng Họa Sĩ Sỹ Tốt và Gia Đình
Bảo tàng mỹ thuật “Sỹ Tốt và gia đình” được thành lập vào tháng 9 năm 2006, lưu giữ và trưng bày hàng trăm tác phẩm nghệ thuật của ông. Bảo tàng không chỉ là nơi giáo dục truyền thống mà còn là điểm đến thu hút nhiều du khách yêu hội họa. Bà Nguyễn Thị Sáng, vợ của Sỹ Tốt, luôn là người vợ tần tảo, nuôi dưỡng sáu người con để ông yên tâm cống hiến cho nghệ thuật.
Sỹ Tốt đã mở lớp truyền nghề cho nhiều thế hệ con cháu, gây men cho niềm đam mê nghệ thuật vươn tới những chân trời mới. Đến cuối đời, dù bị bệnh nặng, tay run không thể cầm cọ, ông vẫn truyền lửa cho người dân trong làng bằng những lời khuyên và tác phong sống bình dị. Bức tranh tự họa cuối cùng ông vẽ bằng ngón tay chấm mực tàu đã gây xúc động sâu sắc cho gia đình và bà con chòm xóm.
Các Tác Phẩm Nổi Bật Của Hoạ Sĩ Sỹ Tốt
