Trần Đình Thọ (2/10/1919 – 2/2011) là một giáo sư, họa sĩ kiêm nhà giáo nhân dân nổi tiếng quê ở Hưng Yên. Ông tốt nghiệp khóa cuối cùng của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1939-1944). Được coi là họa sĩ của cách mạng và nhân dân, ông thuộc thế hệ họa sĩ đàn anh của nền nghệ thuật tạo hình cách mạng.
Contents
Hoạ Sĩ Trần Đình Thọ – Người Thầy Để Lại Cho Đời Một Bóng Tre
Trần Đình Thọ là một giáo sư, họa sĩ, và nhà giáo nhân dân nổi tiếng, sinh ra tại Hưng Yên. Ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương vào những năm 1939-1944. Được coi là một trong số những hoạ sĩ đầu tiên của nền nghệ thuật tạo hình cách mạng, ông là hội viên ngành hội họa Hội Mỹ thuật Việt Nam từ 1957 và được phong học hàm Giáo sư, danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.
Trong suốt sự nghiệp của mình, Trần Đình Thọ tham gia tích cực vào các hoạt động văn hóa cứu quốc, vẽ tranh cho các tờ báo như Tiền Phong, Cờ Giải Phóng, Sự Thật và nhà xuất bản của Hội Văn hóa cứu quốc. Ông cũng tham gia vào việc sản xuất tờ báo Cờ Giải Phóng (xuất bản công khai) dưới chỉ đạo của đồng chí Trường Chinh, với những tấm áp phích lớn được vẽ bởi ông được dán tại nhiều nơi ở Hà Nội, kêu gọi mọi người đọc tờ báo này.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, ông làm việc cho báo Cứu Quốc Trung ương từ 1946 đến 1953. Sau đó, từ năm 1953, ông được cử về phụ trách mỹ thuật tại Doanh nghiệp quốc gia chiếu bóng và chụp ảnh Việt Nam. Từ năm 1955, ông đảm nhận vị trí Phó Hiệu trưởng và sau đó là Hiệu trưởng của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam), giữ kỷ lục hiệu trưởng lâu nhất của trường này trong 20 năm (từ 1964 đến 1984).
Trần Đình Thọ qua đời vào đầu năm 2011, chỉ vài tháng sau kỷ niệm 60 năm Đại hội Đảng lần thứ II. Ông để lại nhiều di sản văn hóa, trong đó có biểu tượng Nhà xuất bản Sự Thật mà ông thiết kế và nhiều tác phẩm hội họa đặc sắc.
Sự Nghiệp Họa Sĩ Trần Đình Thọ
Ngay từ trước Cách mạng Tháng Tám, Trần Đình Thọ đã tích cực tham gia vào các hoạt động của Hội Truyền bá Quốc ngữ và Hội Văn hóa Cứu quốc. Ông cùng với đạo diễn Phạm Văn Khoa đã thành lập ban kịch “Hoa Lan” nhằm phục vụ tuyên truyền cho đường lối văn hóa mới của Việt Minh. Trong năm 1945, ông là họa sĩ của tạp chí “Tiên phong”, báo “Cờ giải phóng”, báo “Sự thật”, và Nhà xuất bản Sự thật.
Từ năm 1946 đến 1953, Trần Đình Thọ là họa sĩ cho báo “Cứu quốc” (Trung ương). Từ năm 1953 đến 1955, ông là họa sĩ của Quốc doanh Chiếu bóng và Chụp ảnh Trung ương.
Từ năm 1955 đến 1966, ông giữ cương vị phó hiệu trưởng của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam. Từ năm 1966 đến 1984, ông là hiệu trưởng của trường này. Ông cũng được trao học hàm giáo sư và danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.
Trong quá trình công tác, ông kiêm nhiều vị trí quan trọng như phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Nghệ thuật, tổng biên tập tạp chí “Nghiên cứu Nghệ thuật”, quyền viện trưởng Viện Mỹ thuật Mỹ nghệ, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, và tổng biên tập tạp chí “Mỹ thuật”. Ông cũng là đại biểu Quốc hội khóa 5 và khóa 6.
Trần Đình Thọ là một trong số những họa sĩ tiêu biểu của dòng hiện thực xã hội chủ nghĩa. Nghệ thuật của ông kết hợp một cách kín đáo tính tự sự trữ tình và tính trang trí tượng trưng. Ông được biết đến không chỉ với khả năng phát hiện ở đề tài mà còn bởi sự nhạy bén trong chọn ưu tiên chất liệu cho từng thể loại, đặc biệt là sơn mài và khắc gỗ đen trắng.
Các tác phẩm nổi bật của ông bao gồm “Tre” (1957, sơn mài), “Xô Viết Nghệ Tĩnh” (đồng tác giả, sơn mài, 1957), “Ra đồng” (1961, sơn mài), “Hội ý” (1965, khắc gỗ), “Hành quân đêm” (1969, sơn mài), “Kéo pháo ở Điện Biên” (1994, sơn mài).
Năm 2001, Họa sĩ, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Trần Đình Thọ đã được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Ông qua đời tại Hà Nội, năm 2011, hưởng dương 92 tuổi.
Giải Thưởng
Giải thưởng Triển lãm “Salon Unique” 1943.
Giải nhì Triển lãm 10 năm Đồ hoạ toàn quốc (1975 – 1985).
Giải thưởng Triển lãm Mỹ thuật Quân đội 1984.
Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001.
Huân Chương
Huân chương Độc lập hạng ba.
Huân chương Kháng chiến hạng nhì.
Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng nhất.
Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng.
Huy chương chiến sĩ văn hóa (Bộ Văn hóa – Thông tin).
Huy chương vì sự nghiệp giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Huy chương vì sự nghiệp văn học nghệ thuật (Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam).
Huy chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam (Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam).
Huy chương vì sự nghiệp mỹ thuật Việt Nam (Hội Mỹ thuật Việt Nam).
Chức Danh Chính Thức
Phó Hiệu trưởng/Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam
Ủy viên Ban Chấp hành khoá I Hội Mỹ thuật Việt Nam
Tổng Biên tập Tạp chí Mỹ thuật, Quyền Viện trưởng Viện Mỹ thuật – Mỹ nghệ
Tổng Biên tập Tạp chí Nghiên cứu Văn hoá – Nghệ thuật (Bộ Văn hoá)
Đại biểu Quốc hội khoá V và khoá VI
Chủ tịch Hội đồng tư vấn Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam
Các Tác Phẩm Nổi Bật Của Hoạ Sĩ Trần Đình Thọ
Dù công việc bận rộn và phải dành nhiều thời gian cho việc tổ chức và quản lý, họa sĩ Trần Đình Thọ vẫn mài công dành thời gian để sáng tác, và các tác phẩm của ông luôn được đánh giá cao bởi giới chuyên môn. Một điều đáng chú ý là ông đã cùng nhà văn Thép Mới tham gia kháng chiến. Trong khi nhà văn Thép Mới nổi tiếng với bài tùy bút “Cây tre Việt Nam”, thì họa sĩ Trần Đình Thọ cũng được biết đến với tác phẩm sơn mài “Tre” (1957) – một kiệt tác về đề tài này.
Tác Phẩm “Tre” (1957) Của Hoạ Sĩ Trần Đình Thọ
Năm 2001, ông đã được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học – Nghệ thuật đợt I cho các tác phẩm xuất sắc như:
“Hội ý” 1985, khắc gỗ Của Nghệ Sĩ Trần Đình Thọ
“Nhà sàn Bác Hồ” – sơn dầu (1971)
“Đêm hành quân” – sơn mài (1974)
“Cấy ở Miền núi” – sơn mài (1993) Của Danh Hoạ Trần Đình Thọ
“Phong cảnh trung du” thuốc nước – Hoạ sĩ Trần Đình Thọ
Trần Đình Thọ đã thành công với nhiều chất liệu khác nhau như thuốc nước, lụa, sơn mài, sơn dầu, và khắc gỗ. Tuy nhiên, thành tựu lớn nhất của ông là trong lĩnh vực phong cảnh và nông thôn. Nhiều tác phẩm của ông đã được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Liên Xô (cũ), Tiệp Khắc (cũ), Bảo tàng Phương Đông, Bảo tàng Nghệ thuật Bratislava (Cộng hoà Séc), cũng như trong nhiều bộ sưu tập tư nhân tại Pháp, Italia, Nhật Bản, Ba Lan, và Đức.
